خلاقیت کودکان به کمک نقاشی

خلاقیت کودکان، یکی از ویژگی‌های حیاتی در رشد آن‌هاست و می‌تواند نقش مهمی در ایجاد انگیزه و پیشرفت در زندگی شخصی و تحصیلی آنها ایفا کند. در این مقاله،  به بررسی اهمیت خلاقیت در رشد کودکان و تأثیرات آن در زندگی کودکان می‌پردازم. و در نهایت به معرفی یک کتاب کاربردی در زمینه خلاقیت کودکان خواهم پرداخت.

روش آسان برای یادگیری نقاشی

تجسم کردن و کشیدن یک عقاب یا بلبل، گاو یا گربه برای بزرگترها دشوار است؛ چه رسد به کودکان؟ یادگیری نقاشی یکی از دغدغه‌های والدین است و آنها سعی می‌کنند اوقات فراغت بچه‌ها را با کلاس‌های نقاشی و خلاقیت پر کنند.

من نیز به عنوان یک آموزگار، نگران این موضوع مهم بوده و هستم، چرا که بچه‌های نوآموز باید مفهوم کلمات را با نقاشی برسانند و متأسفانه از عهده کشیدن نقاشی تجسمی برنمی‌آیند.

به عنوان مثال، در تدریس زبان‌آموزی و آواشناسی و صوت‌آموزی، باید ۳ تصویر بکشند که صدای اول آن گ باشد مثل گرگ، گربه و گوزن؛ اما نمی‌توانند و نقاشی کاری بلد نیستند. من این چالش را با یک امضا و اضافه کردن جزئیات برطرف کرده‌ام. با مطالعه دقیق کتاب، پی به نحوه کشیدن نقاشی می‌برند و به سادگی نقاشی را یاد می‌گیرند. امتحان کنید.

حذف استرس املایی

یکی از دغدغه‌های دیگر آموزگاران ابتدایی، اضطراب و استرس بچه‌ها از املای ارزشیابی است. بچه‌ها ترس از املا دارند؛ چرا که والدینی که برای آموزش و یادگیری فرزندشان وقت گذاشته‌اند، مرتب تاکید می‌کنند: «فردا املا داری!، دقت کن!، جا نندازی!، غلط املایی نداشته باشی!» و … و نمی‌دانند که چه استرس و دلهره‌ای ناخواسته وارد روح و روان این کودکان می‌کنند و این موجب ترس بچه‌ها از املای کلمات می‌شود.

گاهی هم برعکس والدین بی‌خیال و بی‌توجه به آموزش و یادگیری فرزندشان باعث می‌شوند دانش‌آموز نتواند املا بنویسد و همین عدم توانایی باعث پایین آمدن اعتماد به نفس در کودکان می‌شود. و از آنجایی که بچه‌ها بازی‌گوش هستند و نیاز به حمایت والدین در این زمینه دارند، نمی‌توانند از عهده‌ نوشتن برآیند.

من به عنوان یک معلم، سعی کردم با نوشتن شعرهای هیجان‌انگیز و جذاب، این شور و اشتیاق درس‌خواندن را در آنها بوجود آورم. به این صورت که یک روز قبل از زنگ املا در کلاس اعلام می‌کنم: فردا املا داریم و امضای گوزن می‌خواهم براتون بزنم و چهار سطح شعرها را برایشان می‌خوانم، مثلاً:

• خیلی خوب:
  گوزن با شاخ‌های دراز، دفتر املات شده ناز.
• خوب:
  گوزن می‌گه: ای بچه‌ی با نمک، سواد تو مبارک مبارک!
• قابل قبول:
  گوزن می‌گه: ای مهربان، پیشرفت داری، تو قهرمان!
• نیاز به تلاش بیشتر:
  گوزن قصه شد مریض، چند تا غلط داری عزیز!

را برایشان می‌خوانم و تاکید می‌کنم: اگر برای املای فردا تلاش کنید و تمرین زیادی کنید، شعر خیلی خوب را می‌گیرید و انگیزه‌ درس‌خواندن را در آنها بیدار می‌کنم.

هیجان بچه‌ها قابل وصف نیست و برایشان خیلی مهم است که شعر خیلی خوب را براشون بنویسم؛ حتی اگر املایشان خیلی خوب نشود، خودشان به خودشان بازخورد می‌دهند و با ناراحتی می‌گویند: خانم، باید شعر قابل قبول را برام بنویسید، اما سعی می‌کنم املای بعدی را بهتر بنویسم تا شما شعر بهتری برام بنویسید.

یک خاطره:

دانش‌آموزی داشتم بیش‌فعال که حتی قادر به نشستن نبود، کفش نمی‌پوشید و فقط دست در بینی می‌کرد تا جایی که بینی‌اش زخمی و خون‌آلود می‌شد. این دانش‌آموز باهوش بود، ولی متأسفانه در پیش‌دبستانی برچسب بیش‌فعالی بر پیشانی خورده بود و باعث تشدید رفتار ناهنجار در این کودک دوست‌داشتنی شده بود.

والدین بسیار ناراحت و مضطرب بودند، ولی با خواست خدای مهربان و به کمک یک بیت از این شعرهای هیجان‌انگیز، توانستم شور و نشاط و انگیزه برای یادگیری را در وجود این طفل معصوم بیدار کنم. او را کنار میزم صدا زدم و با عشق و محبت املایی که نوشته بود، نشانش دادم و از او بابت ۵ کلمه‌ی درستی که نوشته بود تشکر کردم و گفتم:

محمد جان، میدونی گوزن بهت چی میگه؟ گوزن می‌گه: «ای مهربان، پیشرفت داری، تو قهرمان!!!»

چقدر امروز خوب و عالی نوشتی! برقی که در چشمام این دانش‌آموز افتاده بود دیدنی بود. با هیجان بازوهایش را مثل قهرمانان واقعی به من نشان داد و خندید. از فردا به شیوه‌ای باورنکردنی می‌نشست و آماده‌ پاسخ به سوالات و دقت و تمرکز برای انجام تکالیف بود. او کلاس اول را با معدل خیلی خوب به پایان رساند و شاگرد اول کلاس شد.

معلمین عزیز، این روش را امتحان کنید؛ بسیار شیرین و دلچسب است.

تشویق برای نوشتن

یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های والدین و معلمین عزیز، عدم انجام تکلیف و طفره‌رفتن از نوشتن سر کلاس و در منزل است. بچه‌ها انگیزه‌ای برای نوشتن ندارند و باید به قول معروف «موتورشان را روشن کنیم» تا تکلیف‌ها را سریع، با دقت، خوش‌خط و تمیز انجام دهند.

روش کار:

بچه‌ها، هر کس سریع و خوش‌خط تکلیفش را انجام داد، براش امروز امضای گربه می‌زنم و یک شعر زیبا برایش می‌نویسم:

گربه سیبیل درازه به مشق تو می‌نازه
بچه‌ها برای گرفتن یک امضای تصویری از گربه، تلاش می‌کنند و با هیجان، شور و اشتیاق سریع تکلیف‌ها را انجام می‌دهند.

توجه داشته باشید که با این روش، بچه‌ها ملزم به رقابت نیستند، بلکه انگیزه مثبت برای نوشتن و انجام تکلیف‌ها به آن‌ها القا می‌شود. تشویق و پاداش‌های مثبت می‌توانند تأثیر بسیار موثری در ایجاد انگیزه و اراده برای انجام وظایف تحصیلی و خلاقیت کودکان داشته باشند.

خلاقیت پروری:

وقتی بچه‌ها با روش کار خلاقانه آموزگار و والدین آشنا می‌شوند و حرکات دست معلم را می‌بینند و با روش کشیدن نقاشی آشنا می‌شوند، چشم‌ها و دست‌ها با روش کار آشنا می‌شوند و حالا می‌توانید بچه‌ها را به خلاقیت وادارید.

روش کار:

بچه‌ها، هر کس سریع و زیبا و درست تکلیفش را انجام داد، من براش امضا می‌زنم و اون می‌تونه با امضای من تصویرسازی کنه.

بچه‌ها به عشق تصویرسازی، سریع تکلیف‌هایشان را انجام می‌دهند تا من براشون امضا بزنم و آن‌ها تصوری که من می‌گم یا اونی که خودش دوست داره تصویرسازی می‌کنه. و این‌جوری میشه که بچه‌ها خلق می‌کنند و بسیار زیبا خلق می‌کنند.

ذهن بچه‌ها مثل لوح سفید است؛ پاک و خالی. وقتی با روش کار و کشیدن آشنا شدند، می‌توانند بسیار زیبا نقاشی و تصویرسازی کنند، به‌صورتی که شما متحیر می‌شوید.

معلمین عزیز، می‌دانند که ما خیلی فرصت نقاشی کشیدن و تصویرسازی نداریم. پس باید کار را به خودشان محول کنیم و ذهن خلاق شون را بیدار کنیم و هر زنگ می‌توانند خستگی شون را با کشیدن یک نقاشی جذاب برطرف کنند و دست ورزی هم انجام می‌دهند، ضمن این که تمرین نقاشی هم می‌کنند.

تقویت حافظه دیداری

یک روش موثر برای تقویت حافظه دیداری کودکان، دیدن مراحل کشیدن یک نقاشی مثل عقاب با جزئیات توسط معلم پای تابلو است. این عمل باعث دقت و تمرکز بیشتر او می‌شود. وقتی دانش‌آموز سعی بر کشیدن یک عقاب می‌کند، این کار باعث تقویت حافظه دیداری او می‌شود، به‌ویژه تمرکز بر جزئیات که نقاشی را جذاب و زیبا می‌کند و همچنین دقت و توجه بچه‌ها را افزایش می‌دهد.

به عنوان مثال:
معلم، یک تصویر نقاشی شده از عقاب را پای تابلو نمایش می‌دهد. او جزئیات مختلفی از نقاشی را برای دانش‌آموزان توضیح می‌دهد؛ از جمله شکل بدن عقاب، پرهای طراحی شده با جزئیات زیبا و چشم‌های براق و حواشی آن. دانش‌آموزان به دقت به تصویر نگاه می‌کنند و سعی می‌کنند هر جزئیات را در ذهن خود ثبت کنند.

سپس، به هر کدام از دانش‌آموزان داده می‌شود که خودشان نقاشی یک عقاب را بکشند. آن‌ها با توجه به حافظه دیداری‌شان و خاطرات تصویری که از نقاشی پای تابلو دیده‌اند، سعی می‌کنند نقاشی را با جزئیات و تمامی زیبایی‌هایی که به یاد دارند، روی کاغذ بکشند. این فرآیند تمرین حافظه دیداری‌شان را تقویت می‌کند و آن‌ها با دقت به جزئیات کار می‌کنند تا نقاشی زیبا و جذابی را خلق کنند. این تمرینات به طور کلی به بهبود مهارت‌های هنری و تقویت حافظه‌های دیداری‌شان کمک می‌کند.

تقویت حافظه شنیداری

یکی از روش‌های موثر برای تقویت حافظه شنیداری کودکان، شنیدن شعرهای موزون و هیجان‌انگیز است. این فعالیت باعث آشنایی کودکان با شعر و ادبیات فارسی می‌شود و به افزایش هوش موسیقیایی آن‌ها کمک می‌کند. بچه‌ها با شنیدن قافیه‌های مختلف، به قوانین و ریتم‌های شعر آشنا می‌شوند و این موجب می‌شود که خودشان شعرهایی بسازند و به عنوان یک روش خودبیانی خلاقانه، شعر بگویند.

به عنوان مثال:
معلم، یک شعر موزون و هیجان‌انگیز را به زبان فارسی برای کلاس خود تعیین می‌کند و آن را به صورت صوتی برای بچه‌ها پخش می‌کند. این شعر با قافیه‌ها و ریتم مناسبی خوانده می‌شود تا کودکان به طور طبیعی با آن آشنا شوند.

سپس، دانش‌آموزان دعوت می‌شوند که خودشان شعری با موضوع و قافیه‌های مشابه بسازند. آن‌ها می‌توانند از ایده‌های خود، تجربیات شخصی یا موضوعات مورد علاقه‌شان استفاده کنند. بعد از آماده کردن شعرهای خود، دانش‌آموزان با احساس و انگیزه، شعرهای خود را به همکلاسی‌هایشان و معلمشان بگویند.

این فعالیت‌ها نه تنها حافظه شنیداری‌شان را تقویت می‌کند بلکه افکار خلاقانه‌تری را در کودکان ایجاد می‌کند و انگیزه‌ی آن‌ها برای شرکت در فعالیت‌های هنری و ادبیاتی را افزایش می‌دهد. همچنین، این تمرین‌ها باعث می‌شود که کودکان با لذت و شور بیشتری شعر بخوانند و از هنر شعری لذت ببرند.

معرفی کتاب

در این مقاله، به موارد مختلفی پرداخته شد که همگی به صورت عملی در کتاب «امضاهای جادویی» موجود است. اگر شما دوست دارید، می‌توانید این کتاب را تهیه کنید و از تمرینات و مطالب آن لذت ببرید. این کتاب شامل روش‌ها و تکنیک‌هایی است که به شما کمک می‌کند حافظه‌ دیداری و شنیداری خود را تقویت کنید، با تمرینات آن بهبود مهارت‌های هنری و همچنین دانش شما در زمینه‌ ادبیات فارسی افزایش پیدا می‌کند.

این کتاب مناسب افرادی است که به بهبود حافظه‌ دانش آموزان خود علاقه‌مند هستند و علاوه بر آن، می‌تواند به کودکان و نوجوانان کمک کند تا مهارت‌های هنری خود را بالا ببرند و از زیبایی‌های نقاشی و تصویرسازی لذت ببرند. با دنبال کردن تمرینات این کتاب، می‌توانید توانمندی‌های خود را در زمینه‌های مختلف ارتقاء داده و به سرعت پیشرفت کنید.

پس از خواندن «امضاهای جادویی»، می‌توانید به راحتی از تکنیک‌ها و روش‌های آموخته شده در زندگی استفاده کنید و تمرین‌های مداوم انجام دهید. به این ترتیب، شما قادر خواهید بود از ذهن خلاق و پرانرژی‌تان به نحو بهتری بهره ببرید. بنابراین، به شما توصیه می‌شود که این کتاب را به عنوان یک ابزار قدرتمند برای بهبود خلاقیت خود در نظر بگیرید.